श्रीधर तिळवे ह्यांच्या जुन्या  कविता

वेदनांना माझ्या अंत नाही
मी अद्याप बनलो संत नाही

मृत्यूचे शोक करू तरी कसे
तीे  मेलेली  मी जिवंत नाही

कळ्या शिशिरात वारलेल्या
माझ्या नशिबी वसंत नाही

माझ्या जखमांचा वास तुझ्या
नाकात काळजा पर्यंत नाही

सोळाव्या  वर्षी शेवटचा विझलो
आणि तू म्हणतेस हा अंत नाही

श्रीधर तिळवे नाईक
***

उदासीचा प्रचंड  माहौल
झुरळासारखा उत्ताणा माझ्या काळजात पडलेला

निराशेच्या  मुंग्या जमतायत
आणि मेलेलो नाही म्हणून उलटपावली  जातायत

समाजाचे मांजर येतं खेळतं
पण खात नाही

कावळा फक्त पैल तो काऊ कोकताहे
म्हणत माझ्या रक्तात  लोळतो
आणि उडून जातो

गिधाड्याच्या दृष्टीने ही छोटी शिकार आहे

माझे असंख्य दोरांनी बांधलेले हात
 काळजात डोळे खोपून
झुरळ पाहतायत

मला कळतंय
आता मलाच  पॉझिटिव झालं पाहिजे

मी आनंदाचं एक कडवं गातोय

झुरळं अचानक सुलट  होऊन खिडकीकडे उडत चाललंय

माझ्या रक्तापासुन हत्ती तयार होतोय

मी सित्कारतोय
आणि आख्ख जंगल परततय
माझ्या देहात


***

मी तुला ब्लेमही करणार नाही
आणि तुझ्यावर
क्लेमही करणार नाही

माझ्या वाढीचा ठेका
तू थोडाच कधी घेतला होतास ?

माझ्या निर्वाणाची गॅरन्टी
तू थोडीच माझ्या मेंदूवर लिहिली होतीस  ?

मी एक बेवारस माल आहे
ज्याला स्वतःची  एक्स्पायरी डेट माहीत नाही
आणि ज्याला  कालातीत व्हायचं आहे

मी फक्त वाट  पाहतो आहे
तुझ्या कस्टमरनेसची

तू कधीतरी  कस्टमर  म्हणून येशील
आणि मला कंझ्युम करशील

तोवर हे मायेचे  गोडाऊन
आणि हा मालवटा
***

कुणाला हवा असतो कडका माणूस

मित्रांना  हवी असतात
करीअर बनवणारी मैत्रय स्टेशने

त्यांना कायम भीती
माझी जबाबदारी त्यांच्यावर पडेल

मला त्यांचीही दया येते कधीकधी

मी तर केवळ स्वतःच्या कष्टावर  जगलो
ती ही क्षमता संपली
कि आरश्यात जाऊन मरेन

प्रश्न इतकाच
तू माझ्या त्या मरणाची वाट पाहतो आहेस का ?

पैसे  संपले
उत्पन्नाचे सोर्स आटले

भिक्षा मागायलाही हातात त्राण नाही उरले
पुरता कफल्लक झालो

देहात निर्वाणप्राप्तीच्या प्रयत्नांनी  राख आहे

ती उडाली
की झालोच स्मशानयोगी
***

वॉर
          वर
वीर
          बन
वरवरचा
खोलात
          वधू आहे
          वध आहे
बुडून
          वर आलास
                  तर
तरलास
                  तर
शांतता आहे
शांती आहे
श्यानपत्ती आहे
जिचा आकार
बुडबुड्याएवढा आहे

वॉर, वीर, वर
नको असेल तर
खोली नाही बोली नाही
चोळी नाही चळवळ नाही
चाळवाचाळव नाही
चाळण नाही

फक्त मुकी मुक्ती आहे
आवाज हव्या असणाऱ्या
व्हाईस कल्चरमधून
साज हव्या असणाऱ्या
नॉईजकल्चरपासून

जी पलायन नाही
जी लायन  बनणेही नाही

जी सर्वत्र असणे आहे
जे बनणे, डसणे, बनवणे, फसणे, कसणे, घासणे, तासणे, पुसणे,
बसणे, रुसणे, वसणे, हसणे, वगैरे वगैरे
जन्मास घालते
पाळते
आणि नाहीसे करते

शिव
***

कैसा जहाँ  मैंने  पाया है
मेरे आगे मेरा साया है

सूरज  और धरतीका रोमान्स
दिननेही रातको बुलाया है

हर जालका ये   नजारा हैं मकड़ीने
खुदसेभी बड़ा जाल बिछाया है

मिट्टीके सिवा चाँदपे कुछ नहीं
उसे खूबसूरत दूरिने बनाया है.

हमे तो मिट्टीपे हमेशा गरूर था
पानीनेभी समुंदरमे ब्रम्हांड बनाया है

मुझे तो कहीभी खुदा मिला नही
उसे लाओ जिसने ये झूठ बताया है

जिन्दगी औरत है औरत ही रहेगी
न कहो औरतोंने हमे सताया है

इस चीनी डॉलको डीपली समझो
जो दाया है वही इसमे समझो बाया है

गर्म होते तो शायद अच्छा होता
उनके कोल्डनेसने हमे जलाया है
***

खायाला काही ना काही  धाडतोसच
प्यायला  काही ना काही सांडतोसच

पण ह्याने समाधान मानायला
मी थोडाच गृहस्थ आहे

मला हवी आहे
संपूर्ण मुक्ती

तिच्याविना सर्व काही वाळवंट आहे

तिच्यासाठी तर मी नद्या वाळत घातल्या
पावसाळे सुकवले
जंगल बोनसाय करून देहात  कुंडवले

माझ्या रक्तात पेपरमिंटच्या गोळ्या सोडणे बंद  कर

देणारच असशिल तर
तो तुझा तिसरा  डोळा
माझ्या दोन डोळ्यांच्या मध्ये निर्माण कर

तू दर्शन देत नाहीस
तिसरा डोळा देतोस
हे त्यानेच सिद्ध होईल
महादेवा
***

आत्महत्येशिवाय दुसरा कोणताही  पर्याय \
तू ठेवला नाहीयेस माझ्यासमोर

दुःखे असावीत
पण इतकीही नव्हे कि
जखमांतून जखमा उगवाव्यात

यातना असाव्यात
पण इतक्याही नव्हेत कि
अश्रूत बर्फ सापडावा

मला जगायचं होतं
एक प्रामाणिक पारदर्शक आयुष्य
पण प्रत्येकवेळी तू माझे हात
क्रिमीनल केलेस

मला हवी होती  हातभर सेटलमेन्ट
पण तू तर माझी बोटेच छाटून
त्यांची बिर्याणी बनवलीस

संघर्षालाही कंटाळलो आता
माझ्या रक्ताची भुकटी होऊन
त्याची राख उडतीये हवेत

माझ्या श्वासांची लाकडे होऊन
ती जळतायत फुफ्फुसात

थकलो रे बाबा
तुझ्या मागे धावून  धावून  थकलो

मोक्षाचा बोजवारा उडाला

निर्वाणाचा हळदीघाट होऊन
तो उलटापालटा झाला

निघतो आता
माझ्यासारखा किरकोळ भक्त
वाया गेला म्हणून
तुला काय फरक पडणाराय

उडव माझे मुंडके
आणि माझ्या दुःखाची तलवार
तुझ्यात म्यान  कर

त्यांना पुनर्जन्म नको
***

कधीही जाऊ शकतो
शक्यता ताणवू शकतो

कपाटीत उभा यम
कुठवर लपवू शकतो

चेहरा पाहून संपला ?
हात  मिळवू शकतो

शेवटचा श्वास  हा
आयुष्य उभारू शकतो

बेरीज करत जगलो
वजाबाकी टाळू  शकतो ?
***

आयुष्यात सर्व बाजूंनी हरलोय म्हणून काय झालं
श्वासात वारा शिल्लक नाही म्हणून काय झालं
कवितेसाठी कागद फडफडेनासा झालायं म्हणून काय झालं

मी अद्याप जिवंत आहे
संत बनण्यासाठीची  माझी सांत कोशिश
अजून ताजी  आहे

खरंच आहे की सर्व दिशांनी माझ्यावर वार केला
आभाळाने माझ्या डोक्यावरचा पाऊस गोठवला
पृथ्वीने पायात जागा शोधून शोधून सुया कोंबल्या

पण माझ्या हृदयात ठोके अजून रक्त गोळा करतायत
वाफ झालेले पाणी अश्रू बनण्यासाठी का होईना
माझ्या डोळ्यात परततंय

मला सोडून तुम्ही चालते होताय
व्हा

एक दिवस असा येईल
ज्या रस्त्यांवर तुम्ही मला एकटं सोडलं
ते सारे  रस्ते खांदयावर टाकून
मी तुमच्या पुढे मंझील म्हणून उभा असेन

तोवर सोसेन
हा एकांताचा  वडापाव
एकटेपणाचे कांदेपोहे
आणि आतड्यात मोक्षाची सतत चुका करणारी भूक
***

उच्चवर्णियांना विसर पडू देऊ नका
की ते उच्चवर्णीय आहेत
त्यांच्या मुलांना नातवांना हे कळवत रहा कि
ते उच्चवर्णीय आहेत

आणि मग म्हणा कि
ते कसे स्वतःला उच्चवर्णीय समजतात

हे चालू ठेवा पिढ्यान पिढ्या
उच्चवर्णियांना माणूस बनू देऊ नका
त्यांना तो अहंकार पुरवत रहा
कि ते उच्च आहेत

स्वतःच्या मुलांना शिकवत रहा
कि ते कसे  निच्च आहेत खालचे आहेत
आणि कसे वंचित

जणू असे सांगून त्यांचे प्रश्न सुटणार आहेत

त्यांना हा भ्रम पुरवा
आणि मग झोपेतही चालताना
त्यांना स्वतःची जात आठवत राहिली की
खुश व्हा

हे असंच चालू द्या
आकलनाचा दुष्काळ चालू ठेवत
आरक्षणाच्या काळ्या  छत्र्या पुरवत

स्वतःच्या गुडघ्यात स्वतःच्या हाताने   मेंदू मारून घेणे ह्याला म्हणतात.
***


आभाळात  रक्तरंजित तारा  चाललाय
हत्या म्यान करून  हत्यारा चाललाय

खुनाची बातमी होताच  खून संपतो
खून करण्याचा सातबारा चाललाय

डोळेही  पाहताना लाल होतात
पाण्यावरून रक्ताचा शहारा चाललाय

श्वासही अंतिम क्षणी उदास  बोलला
हा कोणता भोवताली वारा चाललाय

अफवेसारखे विरून  गेले सत्य इथे
खोट्या  प्रमाणांचा दरारा चाललाय.
***
नविन
तुमच्याजवळ स्विमिंग पूल होता
माझ्याजवळ नदी
तुमच्याजवळ बल्ब होते
माझ्याजवळ तारे
तुमच्याकडे काँक्रीट  होते
माझ्याजवळ जंगल
तुमच्याजवळ टीव्ही होता
माझ्याजवळ डोंगर

मग एकदिवस तुम्ही माझ्या गावात
फॅक्टरी घेऊन आला
आणि आता नदीत पोहचायला मासेही शिल्लक नाहीत
जंगल फक्त दाखवायपुरतं उरलंय
आणि डोंगर बोकडा पडून टीव्हीच्या स्क्रिनसारखा दिसायला लागलाय

हे बरंच आहे कि
आभाळ  तुमच्या नाही
म्हणूनच निदान शिल्लक  आहेत
आभाळात अव्वल तारे
पोटात अस्सल भूक
डोळ्यात निखळ आनंद

***

एक पशु आहे आत
वळवळणारा  तडफडणारा फळफळणारा

एक मनुष्य आहे त्वचेच्या सरफेसवर
आकांक्षणारा, योजणारा, मोजणारा

एक संन्यासी आहे अवयवात ठाणबंद
क्रियाळणारा, पारणारा, शिवणारा

संन्याशाला मनुष्य मारायचय
पशूला  संन्याशाला हाकलून  घायचय
मनुष्याला दोघातून वाट काढत चालत जात दोघांना वाचवायचंय

तिघेही एकमेकाशी आट्यापाट्या खेळतायत
कधी आटे ढिले करतायत
कधी पाट्या टाकतायत

मी त्यांना थांबवू शकत नाही
फक्त त्यांच्या मरणाची वाट पाहू शकतो

कविता हे माझं सायलेंट किलर वेपन आहे
जे जे हळूहळू
मर्डर ओपन करतय
तिघे जिवंत आहेत
आणि मी कविता लिहीत
मर्डर करतोय
अदृश्य
कोण मरतय ते ना मला माहीत ना कवितेला
मात्र जो मारतोय त्याला
शिवाचा आणि शवाचा मिक्स वास येतोय
नक्की.
***

जिथे पृथ्वीच हवेत लटकतीये
तिथे मातीचे पाय काय मागतोस ?

जमिनीवर असणे म्हणजे
गुरुत्वाकर्षणाने जखडलेलं  असणं

मी उडायची महत्वाकांक्षा असलेला इसम आहि

मला पंख नाहीत म्हणून  काय झालं
फुफ्फुसात हवा तर आहे

माझे श्वास पक्ष्याचे आहेत
***

उठा उठा नगरजनहो ओंकाराचा नाद उगवला
त्या बाजूची पृथ्वी झोपली ह्या बाजूने दिवस उठवला

म्हशी चालल्या कट्यावरती आचळांना दुधाचा पूर
कॅल्शीयमने भरून घ्या हो शुभ्रधवल जगण्याचा ऊर

पूजा मांडली पैलवानांनी दिलबहारला आली बहार
हनुमान तालीम झाली जागी घेऊन कंठी कुस्तीचा हार

अंबाबाईस शिवली किरणे पहाटेचा प्राजक्त उतरला
रंकाळ्याच्या पाण्यावरती हळददिव्यांचा प्रकाश पसरला

पंचगंगेचा हलला  नंदी आभाळातील पेलून शंकर
पार्वतीने केले धावते कुलुपामधले स्थीर किंकर

उठा उठा पहाट झाली म्हणा ओम नमो शिवाय
वृत्तीप्रमाणे ज्याच्या त्याच्या मोक्षाचा अपुल्या शोधा  उपाय
***

एक माणूस मरतो
तेव्हा मीही मरतो त्या माणसात

तुम्ही सांगता मृतांचे आकडे
आणि मरण पावतात
माझ्या काळजाचे  तेवढे तुकडे

दोन हात नाहीशे होतात तेव्हा
नाहीशी होते माझ्या हातातील थोडी जिंदादिली

आणि दोन कान एक नाक एक भीम नाहीशे होताना
सपाट करतात माझ्या काही पेशी
आणि देह जळतो तेव्हा जळते
माझ्या कवटीचे एक मंडल
जिच्यामुळे मी कदाचित उमललो असतो

एक माणूस मरतो तेव्हा
एक अंश माणुसकी मरते
आणि पृथ्वीवर जमते
एक हत्येची निमूट राख
आणि चिमूटभर धूळ
माणसाला उत्क्रांत केल्याच्या पश्चातापाची
***